TÔM CÁ CÀ MAU

Tôm mẹ Rạch Gốc

Có lẽ nếu không vào Cà Mau thì mình không thể biết được lại có nhiều loài tôm cá đến vậy. Bắt đầu với tôm nhé. Ngoài tôm sú là giống tôm nuôi phổ biến hiện nay ở Mekong Delta thì còn rất nhiều giống tôm địa phương khác như tôm bạc, tôm chì, tôm giang, tôm đất, tôm sắt, tôm thẻ…Đặc biệt ở miền Tây nếu tôm rang lên thì sẽ được gọi là món tép rang (Mặc dù “con tép” này to hơn ngón tay cái). Mình cứ thấy buồn cười nếu vào quán mà chỉ vào đĩa tôm rang thì chủ quán sẽ bảo “tép rang hả”. Chỉ có tôm sú là giống tôm được sản xuất tại các trại tôm giống còn các giống khác đều là sinh sản tự nhiên và có ở hầu hết các sông rạch ở MD. Trước đây khi rừng còn nhiều, người còn ít, người nông dân chỉ cần quây một diện tích mặt nước lại, cứ con nước hàng tháng 2 lần xổ tôm sẽ thu được rất nhiều tôm. Đó là nuôi tôm quảng canh, nghĩa là hoàn toàn phụ thuộc vào nguồn giống và thức ăn tự nhiên. Đến giờ thì họ đã phải chuyển sang một loại farming system gọi là quảng canh caỉ tiến nghĩa là vẫn lợi dụng nguồn thức ăn tự nhiên nhưng phải thả giống được ươm nhân tạo là giống tôm sú. Rạch Gốc, tên một cửa biển thuộc huyện Ngọc Hiển, Cà Mau rất nổi tiếng với tôm mẹ chất lượng cao và đặc biệt có thương hiệu ở MD.

Tôm sú mẹ được đánh bắt ngoài biển xa (gọi là đánh bắt xa bờ). Tàu đi đánh bắt tôm mẹ phải là tàu to, mỗi chuyến đi sẽ kéo dài hàng tháng. Có một đội ngũ thương lái chuyên mua bán tôm mẹ sẽ ra tận tàu đánh bắt mua về cửa Rạch Gốc để bán, tàu của thương lái đó gọi là tàu trung chuyển. Thường thì khoảng từ 12h đêm đến 5h sáng hàng ngày “chợ tôm mẹ” diễn ra rất tấp nập ngay tại Trạm kiểm dịch tôm giống Rạch Gốc, nơi mà các cán bộ của trạm có trách nhiệm kiểm tra chất lượng tôm mẹ, con nào đạt chất lượng sẽ được cấp tem chứng nhận và khi đó mới được bán. Người mua cũng sẽ chỉ mua những con được cấp chứng nhận. Tất nhiên đằng sau cái chợ này cũng có nhiều chuyện “thâm cung bí sử” lắm. Tôm mẹ được phân loại và giá cả tùy theo loại. Loai 1 có thể bán tới giá 4,5 đến 5 triệu đồng/con. Loại thấp nhất cũng phải 2, 3 triệu đồng/con. Thường thì các chủ trại tôm mua tôm mẹ về ươm cho lên trứng. Mỗi con mẹ như vậy có thể đẻ được tới 10 lần nhưng thường thì để đảm bảo chất lượng tôm giống họ chỉ cho đẻ đến lần thứ 4, thứ 5 thôi. Hôm trước mình có phỏng vấn ông chủ trại tôm giống Dương Hùng ở Gành Hào, Bạc Liêu thì ông nói trại của ông chỉ mua tôm mẹ loại 1 (vận chuyển từ Rạch Gốc về đến Gành Hào giá một con đã là 5 đến 5,5 triệu đồng) nhưng ông cũng chỉ cho đẻ 2 lần mà thôi. Chính vì vậy giá tôm giống Dương Hùng luôn luôn ở mức cao nhất với 55 đồng/con So sánh với giá tôm giống của các trại khác thường chỉ 22, 25, 32, 36 đồng/con. Thậm chí nhiều chủ trại nhỏ lẻ chỉ bán với giá 18, 19 đồng/con. Theo như ông tự quảng cáo thì chất lượng tôm Dương Hùng là “số 1”. Hehehehhe tự nhiên mình lại đi “quảng cáo không công” cho ông ấy.

Cũng có một dịch vụ gọi là “cho thuê tôm mẹ” ở Rạch Gốc. Thường thì trong số 10 con tôm mẹ đánh bắt ngoài biển vào sẽ có khoảng 2 con là đã có trứng sẵn. Chủ trại tôm sẽ “thuê” con tôm đó của thương lái, cho đẻ ngay trong đêm đó và mang trả lại trước 3h sáng để thương lái bán lại cho chủ trại khác. Giá thuê một lần như thế là khoảng 200 đến 300 ngàn đồng. Tính ra thì đúng là rẻ hơn nhiều so với mua một con tôm mẹ. Mặt khác trứng lên tự nhiên có lẽ cũng tốt hơn. Đấy là chưa kể chủ trại mua tôm mẹ về phải tốn tiền thức ăn và công sức để tôm mẹ lên trứng nữa chứ. Nhưng cái mẹo thuê tôm mẹ này thì chỉ những chủ trại tôm giống ở Rạch Gốc mới áp dụng được chứ chủ trại ở xa thì “chịu chết”. Mà quên mất mình chưa hỏi là liệu các “chuyên gia” về tôm mẹ có thể nhận biết được con tôm nào đã đẻ nhiều lần, con tôm nào chưa đẻ lần nào. Vì nếu nó đã đẻ rất nhiều lần ngoài biển rồi thì việc để cho tôm chỉ đẻ 2, 3 hay 4 lần khi mang về trại là vô nghĩa, lấy đâu ra chất lượng nữa.

Còn về cá, cá biển, cá sông, cá ở cửa sông cửa biển thì nhiều loại vô cùng. Mình chỉ nhớ tên và nhận biết được một ít thôi: Cá kèo (con này đang trở thành “loài cá nuôi chủ lực” ở Cà Mau và Bạc Liêu cùng với con tôm, nhưng hiện tại khó khăn là chưa ươm giống được mà chỉ trông chờ vào nguồn giống tự nhiên), cá khoai, cá chẽm, cá nâu, cá thát lát (mình rất khoái món cá thát lát nướng muối ớt), cá thòi lòi, cá đối, cá ngát, cá dứa…không thể biết và nhớ tên của cá ở Cà Mau được. Thế mới biết thiên nhiên thật ưu đãi cho miền Tây.